23 Mart 2018 Cuma

9.Sınıf Matematik Performans Görevi: Açıortay Kavramı

Öncelikle, bu ödev size denk geldiyse çok şanslı olduğunuzu belirtmek isterim. Neden mi? Çünkü genelde açıortay denilince akla ilk gelen şudur: "Bir açıyı iki eşit parçaya bölen doğru..." Halbuki bu tanım hem çok klişe, hem de bazı bilimsel hatalar içermektedir.

Tavsiyem şudur ki, tahtaya şu tanımı yazarak başlayın: "Bir açının kollarına eşit uzaklıktaki noktalar kümesine açıortay denir." Böylece matematik öğretmeninizden ilk artıyı kapmış olursunuz. Unutmayın: doğru tanımla başlamak bir matematikçi için vazgeçilmezdir. Ardından şu resmi çizelim:

AOC açısının kolları arasından çizdiğiniz [OC ışını üzerinde P noktasını alın ve P'den açının her iki koluna çizilen dikmelerin eşit olduğunu vurgulayın. Aynı ışın üzerinden farklı noktalar alarak da kollara çizilen dikmelerin yine birbirine eşit olduğunu söyleyin. Böylece birinci aşamayı tamamlamış olursunuz.

Dikkat ederseniz, henüz ortada açıyı eşit bölme gibi bir durum yok. Neden? Çünkü açıyı eşit bölme meselesi, yukarıda verdiğimiz tanımın bir sonucu da ondan...

Şimdi, P noktasından açının kollarına çizilen dikmeler yardımı ile iki dik üçgen oluşturduğumuza dikkat edelim. Bu üçgenlerin birer dik kenarı zaten eşit uzunlukta. Hipotenüsleri de ortak: [OP]... O halde?
Demek ki diğer dik kenarlarının uzunlukları da eşit olmalı. Bu yüzden de bu iki üçgen aynıdır. (Biz buna matematikte "eş üçgenler" diyoruz.) O halde bu iki dik üçgenin eşit uzunluktaki kenarlarının karşısındaki açılar da eşit olmalı. İşte AOC açısıyla COB açısının eşit olma nedeni budur. Şekli aşağıdaki gibi tamamlayın:
İşte bu kadaaar... Eğer üçgendeki açıortaylar konusu da ödevinize dahilse, o zaman o konudaki gönderiye bakın. Hadi bakalım, geçmiş olsun...